De West-Brabantse Waterlinie
Foto Frank Bogers: Vanaf de Pompejus uitkijktoren uitzicht op de West-Brabantse Waterlinie met het Halsterens Laag.
Tussen de vestingen Bergen op Zoom en Steenbergen
ligt de West-Brabantse waterlinie.
Deze waterlinie bestond uit vier forten.
Ze wordt ook wel de oudste van Nederland genoemd en werd aangelegd in 1628.
De waterlinie bestaat uit de Forten Moermont (is er niet meer), Fort Pinssen
en Fort de Roovere,
de inundatievlakte het Halsterens Laag, de vesting Steenbergen en Fort Henricus
bij Steenbergen.
Foto: De waterlinie tussen Bergen op Zoom en Steenbergen, 1628 - Van Schoten - .
Bron: Nationaal Archief, Kaarten Hingman, inv. 3675; UvT, Brabantcollectie, B 46.2 1627-5.
De West-Brabantse Waterlinie, kent een aantal forten waarvan Fort de
Roovere het grootste fort is.
Fort de Roovere vormde een verdedigingslinie samen met de forten Moermont,
Pinssen en Henricus, het Halsters Laag, de Liniewal en het Ravalijn.
Het Fort bood van 1628 tot 1816 weerstand tegen meerdere Europese legers.
Pompejus de Roovere
Naamgeving: hoe komen ze op de naam Fort de
Roovere?
Pompejus de Roovere is de naamgever van Fort de Roovere en de Pompjustoren.
Dit is het antwoord op een veel gestelde vraag, waar komt de naam Fort
de Roovere vandaan.
Pompejus de Roovere was één der eerste edelen van Holland,
Schout van Dordrecht (1685),
Baljuw van Zuid-Holland (1673-1721),
Burgemeester van Dordrecht en lid van de Raad der State.
- Hij is geboren op 8 november 1645.
- Hij is overleden op 9 januari 1723, hij was toen 77 jaar oud.
Vroeger werd de naam "Fort de Rover" ook vaak gebruikt.
Foto: Grafmonument Pompejus de Roovere bronmateriaal klik hier.
Einde van de Waterlinie.
Het einde van Moermont en Henricus. Pinsen bleef grotendeels gespaard.
Ligging en bodemkwaliteit worden bepalend voor het behoud.
Fort Moermont
Fort Moermont: alleen de naam resteert
Waarschijnlijk door zijn economisch interessante terreinen, dicht bij
de stad Bergen op Zoom, aan de "Santstraat", is dit fort zo
radicaal gesloopt. In de huidige omgeving, de plaats waar nu de groenten
en fruitveiling is gevestigd, is er niets meer dat aan wallen of grachten
doet denken. Alleen in de naamgeving van de straten en gebouwen in de
omgeving leeft de vesting voort.
Op de gevel van een gebouw van Vrederust, dat eveneens de naam Moermont
draagt, herinnert een tegelplateau van de hand van beeldhouwer Hein
Vree aan het verleden.
Tegelplateau Hein Vree op Vrederust. Bron Facebook.
Fort Henricus
Deze Steenbergse vesting verging het niet veel beter. Hier was het met name de goede kwaliteit van de bodem die tot de sloop geleid heeft. Immers het was goeddeels uit cultuurgrond opgebouwd en na een openbare verkoop in 1827, waarbij J. Laane eigenaar werd voor de somma van Hfl 3.200,-, is het zodanig afgeplat dat landbouw mogelijk werd. Grenzend aan overigens vlakke polders zijn de oorspronkelijke glooiingen nog waarneembaar. Ook op topografisch kaartmateriaal is de grondvorm van de vesting aan de haven en de Schansdijk nog een boeiend detail.
Foto BndeStem
Fort Pinsen
Van Pinsen zijn slechts enkele percelen eigendom
van de gemeente Halsteren. De overige gronden zijn in particulier bezit.
Volledigheidshalve dient ook vermeld te worden dat voor deze omgeving
nog beslag is gelegd op een historische naam. In diverse studies en
rapporten van de gemeente Halsteren en de provincie Noord-Brabant wordt
de naam van de waarnemend commandant van 1628 (de opvolger van Kolonel
Pinsen) aangewend in verband met een mogelijke ontsluitingsweg voor
de wijk de Rode Schouw richting fort Pinsen. Naar Majoor Brederode is
dus tot op heden alleen op papier een weg vernoemd.
Kaart Fort Pinsen en fort Moermont
Fort de Rover
Na de val van het Franse Keizerrijk in 1814
kwam een eind aan de Linie. In 1816 wer de Linie van de lijst van versterkingen
afgevoerd. In 1843 volgde de opdracht aan Domeinen voor de verkoop en
sloop van de opstanden van de Roovere. In 1854 worden de percelen eigendom
van verschillende Belgische grondeigenaren.
Op 24 november 1878 werd Jacobus
Bogers (graanmolenaar/landbouwer) eigenaar van verschillende percelen
van "Fort de Rover". Het eigendom is verkregen via publieke
verkopen. De percelen bestonden onder andere uit bouwland en mastbos.
Jacobus moest een bedrag van HFL 2450,= op tafel leggen. Er is ook een
kaart
(welke wel honderden keren is open en dicht gevouwd) van Fort de Roovere
waar al deze percelen opstaan. Het gehele koopcontact kunt u hier
vinden.
Tot begin jaren 1960 bleef Fort
de Roovere eigendom van de familie Bogers. Daarna is het voor HFL
125.000,= verkocht aan de gemeente Halsteren.
Jacobus Bogers 1831-1902
Trappen door de polders.
De West-Brabantse-Waterlinie fietsroute start
in ons geval bij knooppunt nummer 10. Bent u met de auto, deze kunt
u parkeren op het parkeerterrein van Fort de Roovere. U kunt natuurlijk
starten bij een knooppunt van u keuze. Verder naar knooppunt 13 kruising
Ligneweg/Melanenweg en u bent bij Fort Pinssen belandt. Daarna fiets
u naar knooppunt 76 om de binnenstad van Bergen op Zoom te bezoeken.
(bakske koffie ;-)
Op naar knooppunt 53 langs de Tholenseweg. Bij de kruising Rubeerdijk/Glymesweg
staat boven op de dijk een groot zwart kruis. Hier is de Lepelstrater
en verzetsstrijder Rini Elling op 30 oktober 1944 door de Duitsers neergeschoten.
Op dit punt was ooit Fort Zeelandia.
Verder naar knooppunt 45 dan komt u bij Fort Henricus (Steenbergen).
Via het centrum van Steenbergen vervolgt u de route richting Moerstraten
knooppunt 57. Nog even doortrappen langs Lepelstraat op naar het eindpunt
Fort de Roovere.
De route heeft een lengte van 44 km.
De knooppunten zijn 10 - 13 - 77 - 72 - 79 -76 - 79 - 12 - 11 - 59 -
58 - 53 - 51 - 45 - 77 - 81 - 78 -43 - 82 - 57 - 56 - 73 - 62 - 10
Gebruikte Bron: Kroniek van de Roovere - J.Sinke en www.bogers.nu