De West-Brabantse Waterlinie

het Halsters Laag wandelgebied

Foto Frank Bogers: Vanaf de Pompejus uitkijktoren uitzicht op de West-Brabantse Waterlinie met het Halsterens Laag.

Tussen de vestingen Bergen op Zoom en Steenbergen ligt de West-Brabantse waterlinie.
Deze waterlinie bestond uit vier forten.
Ze wordt ook wel de oudste van Nederland genoemd en werd aangelegd in 1628.
De waterlinie bestaat uit de Forten Moermont (is er niet meer), Fort Pinssen en Fort de Roovere,
de inundatievlakte het Halsterens Laag, de vesting Steenbergen en Fort Henricus bij Steenbergen.

Fort de Roovere


De waterlinie tussen Bergen op Zoom en Steenbergen
Foto: De waterlinie tussen Bergen op Zoom en Steenbergen, 1628 - Van Schoten - .
Bron: Nationaal Archief, Kaarten Hingman, inv. 3675; UvT, Brabantcollectie, B 46.2 1627-5.


De West-Brabantse Waterlinie, kent een aantal forten waarvan Fort de Roovere het grootste fort is.
Fort de Roovere vormde een verdedigingslinie samen met de forten Moermont, Pinssen en Henricus, het Halsters Laag, de Liniewal en het Ravalijn.
Het Fort bood van 1628 tot 1816 weerstand tegen meerdere Europese legers.


Pompejus de Roovere

Naamgeving: hoe komen ze op de naam Fort de Roovere?
Pompejus de Roovere is de naamgever van Fort de Roovere en de Pompjustoren.
Dit is het antwoord op een veel gestelde vraag, waar komt de naam Fort de Roovere vandaan.
Pompejus de Roovere was één der eerste edelen van Holland,
Schout van Dordrecht (1685),
Baljuw van Zuid-Holland (1673-1721),
Burgemeester van Dordrecht en lid van de Raad der State.

- Hij is geboren op 8 november 1645.
- Hij is overleden op 9 januari 1723, hij was toen 77 jaar oud.
Vroeger werd de naam "Fort de Rover" ook vaak gebruikt.

Foto: Grafmonument Pompejus de Roovere bronmateriaal klik hier.

Pompejus de Roovere


Einde van de Waterlinie.

VERKOOP EN AFBRAAK
Het einde van Moermont en Henricus. Pinsen bleef grotendeels gespaard.
Ligging en bodemkwaliteit worden bepalend voor het behoud.

Fort Moermont

Fort Moermont: alleen de naam resteert
Waarschijnlijk door zijn economisch interessante terreinen, dicht bij de stad Bergen op Zoom, aan de "Santstraat", is dit fort zo radicaal gesloopt. In de huidige omgeving, de plaats waar nu de groenten en fruitveiling is gevestigd, is er niets meer dat aan wallen of grachten doet denken. Alleen in de naamgeving van de straten en gebouwen in de omgeving leeft de vesting voort.
Op de gevel van een gebouw van Vrederust, dat eveneens de naam Moermont draagt, herinnert een tegelplateau van de hand van beeldhouwer Hein Vree aan het verleden.

Tegelplateau Hein Vree op Vrederust.

Tegelplateau Hein Vree op Vrederust. Bron Facebook.



Fort Henricus

Deze Steenbergse vesting verging het niet veel beter. Hier was het met name de goede kwaliteit van de bodem die tot de sloop geleid heeft. Immers het was goeddeels uit cultuurgrond opgebouwd en na een openbare verkoop in 1827, waarbij J. Laane eigenaar werd voor de somma van Hfl 3.200,-, is het zodanig afgeplat dat landbouw mogelijk werd. Grenzend aan overigens vlakke polders zijn de oorspronkelijke glooiingen nog waarneembaar. Ook op topografisch kaartmateriaal is de grondvorm van de vesting aan de haven en de Schansdijk nog een boeiend detail.

fort henricus

Foto BndeStem



Fort Pinsen

Van Pinsen zijn slechts enkele percelen eigendom van de gemeente Halsteren. De overige gronden zijn in particulier bezit.
Volledigheidshalve dient ook vermeld te worden dat voor deze omgeving nog beslag is gelegd op een historische naam. In diverse studies en rapporten van de gemeente Halsteren en de provincie Noord-Brabant wordt de naam van de waarnemend commandant van 1628 (de opvolger van Kolonel Pinsen) aangewend in verband met een mogelijke ontsluitingsweg voor de wijk de Rode Schouw richting fort Pinsen. Naar Majoor Brederode is dus tot op heden alleen op papier een weg vernoemd.

Tegelplateau Hein Vree op Vrederust.

Kaart Fort Pinsen en fort Moermont



Fort de Rover

Na de val van het Franse Keizerrijk in 1814 kwam een eind aan de Linie. In 1816 wer de Linie van de lijst van versterkingen afgevoerd. In 1843 volgde de opdracht aan Domeinen voor de verkoop en sloop van de opstanden van de Roovere. In 1854 worden de percelen eigendom van verschillende Belgische grondeigenaren.
Op 24 november 1878 werd Jacobus Bogers (graanmolenaar/landbouwer) eigenaar van verschillende percelen van "Fort de Rover". Het eigendom is verkregen via publieke verkopen. De percelen bestonden onder andere uit bouwland en mastbos. Jacobus moest een bedrag van HFL 2450,= op tafel leggen. Er is ook een kaart (welke wel honderden keren is open en dicht gevouwd) van Fort de Roovere waar al deze percelen opstaan. Het gehele koopcontact kunt u hier vinden.
Tot begin jaren 1960 bleef Fort de Roovere eigendom van de familie Bogers. Daarna is het voor HFL 125.000,= verkocht aan de gemeente Halsteren.

jacobus bogers eigenaar fort de roovere

Jacobus Bogers 1831-1902



Trappen door de polders.

De West-Brabantse-Waterlinie fietsroute start in ons geval bij knooppunt nummer 10. Bent u met de auto, deze kunt u parkeren op het parkeerterrein van Fort de Roovere. U kunt natuurlijk starten bij een knooppunt van u keuze. Verder naar knooppunt 13 kruising Ligneweg/Melanenweg en u bent bij Fort Pinssen belandt. Daarna fiets u naar knooppunt 76 om de binnenstad van Bergen op Zoom te bezoeken. (bakske koffie ;-)
Op naar knooppunt 53 langs de Tholenseweg. Bij de kruising Rubeerdijk/Glymesweg staat boven op de dijk een groot zwart kruis. Hier is de Lepelstrater en verzetsstrijder Rini Elling op 30 oktober 1944 door de Duitsers neergeschoten. Op dit punt was ooit Fort Zeelandia.
Verder naar knooppunt 45 dan komt u bij Fort Henricus (Steenbergen). Via het centrum van Steenbergen vervolgt u de route richting Moerstraten knooppunt 57. Nog even doortrappen langs Lepelstraat op naar het eindpunt Fort de Roovere.
De route heeft een lengte van 44 km.
De knooppunten zijn 10 - 13 - 77 - 72 - 79 -76 - 79 - 12 - 11 - 59 - 58 - 53 - 51 - 45 - 77 - 81 - 78 -43 - 82 - 57 - 56 - 73 - 62 - 10

fort de roovere fietsroute west brabant waterlinie

Fietsroute langs de forten van West Brabant en de waterlinie.



Gebruikte Bron: Kroniek van de Roovere - J.Sinke en www.bogers.nu